Kazimierz Robak: Pieczątki z Pogorii – PS. cz. 6: wpinki i dyplomy

PS 1.

Wpinki, czyli to, co wpina się w klapę marynarki albo przypina do swetra, sygnalizują – w tym przypadku – przynależność do jakiejś grupy lub mają po prostu wartość pamiątkową.

W czasach zamierzchłych wpinki, oznaki i odznaki były w niezwykłej cenie i estymie u kolekcjonerów – dzieckiem będąc z zazdrością patrzyłem na starszych kolegów, którzy mieli ich dziesiątki (setki?), czasem z całego świata, bo wymiany odbywały się na szczeblu międzynarodowym. Z czasem moda na ich zbieranie przeminęła, ale one same istnieją do dziś, produkowane przy różnych okazjach.

Poniżej widzicie przypięte do maty wpinki – znaczki metalowe (i jeden plastikowy) – z kolekcji Staszka Bojaruńca, natchnionego kuka z rejsu antarktycznego. Fotografię dostałem od jednego z jego synów (panie Darku – bardzo dziękuję!).

1 – odznaka (metalowa, emaliowana) Polskiej Wyprawy Antarktycznej 1980-1981 zimującej na Wyspie Króla Jerzego (archipelag: Szetlandy Południowe) w Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego. Staszek dostał ją z pewnością od któregoś z polarników, wracających do Polski Pogorią.

2 – przyznaję, że nie wiem. Trójkątny żagiel na bezanmaszcie wskazuje, że wpinka ta powstała po roku 1984.

3 i 5 – dwie wersje (3 – emaliowana; 5 – metalowa) „szekielki”, loga Pogorii zaprojektowanego przez Władysława Brykczyńskiego w roku 1980 (patrz: ► część I – 1980-1982).

4 – oznaka Bractwa Żelaznej Szekli.

6 – logo Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego (wersja polska) jako wpinka na krążku plastikowym – dostaliśmy je od Stefana Misiaszka i Włodka Ławacza, polarników, którzy płynęli z nami z Gdyni na Stację. Ta sama grafika była na naszywkach materiałowych, umieszczanych na kurtkach polarników:

PS 2.

Dyplomy pamiątkowe pochodzące z Pogorii spływały jak z drukarki nie tylko spod pisaka Marka Kowalskiego, szefa maszyny w rejsie Międzynarodowej Szkoły Pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego 1988/1989.
Podobnie niewiarygodną lekkość pióra miał Geograf – Janusz Kawęczyński, który produkował dyplomy, certyfikaty i laurki urodzinowo-imieninowe z prędkością automatu.

Geograf tworzył je podczas trwającego 132 dni rejsu antarktycznego i podczas pierwszej Szkoły Pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego 1983/1984 (278 dni). Myślę, że łączny nakład jego działalności szedł w setki. Jak to zwykle bywa: w momencie wręczania wiele jest radości i krzyku, a później czas pochłania te okruchy rzeczywistości ze szczętem. Ja przecież na pewno mam swoje dyplomy i laurki – ale gdzie? Na szczęście był z nami Wojtek Przybyszewski i on ocalił choć ułamek wspomnienia:

Tak wyglądała produkcja Geografa, który, oprócz wypisania tekstu pismem ozdobnym, machnął jeszcze szkicową mapkę trasy rejsu (na górze po prawej) i pieczęć lakową. Ilustracja jak najbardziej mieści się w temacie: widzicie te pieczątki na dole?

Zadziwiająca jest inwencja Geografa oraz szybkość, z jaką realizuje swoje pomysły – pisał w relacji z rejsu antarktycznego Wojtek. – Jeszcze wczoraj produkował pamiątkowe koszulki z pingwinem w wianuszku słów „Sailing Antarctic Expedition – s/y Pogoria”, a dziś otworzył zakład krawiecki, szyjąc z bosmanem spodnie tropikalne. I to nie byle jakie! Spodnie są solidne, z żeglarskiego płótna…

Sylwetka pingwina na nadbudówce to też robota Geografa

PS 3.

Od pocztówki się zaczęło, niech na pocztówce się skończy. Tym razem z filatelistycznego punktu widzenia jest to rarytas, jako karta maksimum: treść fotografii na pocztówce zgadza się z treścią naklejonego na stronie graficznej znaczka pocztowego (na czarno-białej kopii nie widać na szczęście fuszerki projektanta czyli zgniłopomarańczowego pasa na Pogorii), ten zaś uzupełniony jest przez stempel:

X lat POLSKIEJ STACJI ANTARKTYCZNEJ im. H. ARCTOWSKIEGO – Warszawa 1·87·02·13

Do pełnego szczęścia brakuje 13 dni, bowiem oficjalna data uruchomienia Stacji to 26 lutego 1977, ale i tak Wojtkowi Przybyszewskiemu, który ten zestaw zdobył, należą się wyrazy uznania za refleks i pasję śledczą kolekcjonera.