Pismo powstało z inicjatywy powołanego w czerwcu 1936 r. w Gdyni Stowarzyszenia Techników Okrętowych Polskich (STOP), które zdecydowało o założeniu swojego periodyku.

 

Wiadomości Stowarzyszenia Techników Okrętowych Polskich, nr 1, grudzień 1936: okładka pierwszego numeru.

 

Dla zawiązania ścisłej łączności ze wszystkimi członkami stowarzyszenia i jego sympatykami w całej Polsce – rozpoczynamy wydawnictwo własnego organu przeznaczonego głównie do propagowania oraz wszechstronnego badania i analizowania wszelkich  zagadnień związanych z okrętownictwem, techniką portową i żeglugą z punktu widzenia technicznego, gospodarczego i społecznego.[1]

 

Wiadomości Stowarzyszenia Techników Okrętowych Polskich, nr 1, grudzień 1936: strona redakcyjna pierwszego numeru.

 

Wiadomości były pismem starannie wydawanym, miały wysoki poziom edytorski, atrakcyjną szatę graficzną, były łamane dwuszpaltowo z dużymi marginesami, co sprawiało, że było bardzo przejrzyste. Tytuły były starannie wyodrębnione, zróżnicowane, stosowano wiele ilustracji –  fotografii i rysunków – na ogół korespondujących z tekstem publikowanych artykułów. Egzemplarz kosztował 2 złote, były więc Wiadomości tytułem relatywnie drogim zważywszy, że czytelnik otrzymywał pismo o objętości zaledwie 20 stron.

Redaktorem początkowo był Wacław Gierdziejewski, później (od numeru 4, październik-grudzień 1937) zastąpił go Michał Kisielewski. Redakcja mieściła się w Gdyni przy ulicy Jana z Kolna 55, by w 1937 roku przenieść się do biura usytuowanego przy Skwerze Kościuszki 10.

Ważnym dla pisma był numer 1/1938: wówczas dokonała się zmiana tytułu na: Morskie Wiadomości Techniczne. Redakcja uzasadniała tę zmianę lepszym dostosowaniem tytułu tematyki czasopisma, zapewne liczyła również, że oderwanie się w tytule od wąskiego kręgu członków stowarzyszenia wpłynie pozytywnie na powiększenie grona odbiorców.

 

Morskie Wiadomości Techniczne, nr 5, styczeń – luty 1938: okładka pierwszego numeru pod zmienionym tytułem.

 

Tytuł nie miał stabilnej pozycji na rynku wskutek stosunkowo wąskiej grupy czytelniczej, notował także opóźnienia w druku wynikające z kłopotów finansowych, co zmuszało redakcję do łączenia edycji.

Mimo zaledwie dziewięciu wydań pismo odegrało jednak ważną rolę, integrując rozproszone środowisko. Niewątpliwym hamulcem w rozwoju była zmiana tytułu pisma, i tak mało znanego, które poza nielicznymi czytelnikami nie funkcjonowało w społecznej świadomości.

 

Pismo miało bardzo ściśle sprecyzowaną formułę wydawniczą: zajmowało się wyłącznie sprawami związanymi z zagadnieniami morskimi w ujęciu technicznym i gospodarczym i nie wychodziło poza wąski profil opisany w artykule wstępnym. Najwięcej pisano o przemyśle stoczniowym i pracy portów, które z natury rzeczy stanowiły wspólny mianownik dla czytelników.[2] Poza tym publikowano materiały na tematy stricte techniczne, pokazujące rozwój techniki i technologii okrętowej.[3]

Szczególnie ważnym tekstem był artykuł pióra jednego z twórców portu gdyńskiego, Tadeusza Wendy, który podzielił się informacjami na temat kulis pracy wielkiego organizmu portowego.[4]

Publikowano także materiały związane z rybołówstwem, ale największe zainteresowanie wzbudził tekst poświęcony budowie portu w Wielkiej Wsi, obecnym Władysławowie, w którym niezwykle skrupulatnie omówiono zagadnienia hydrologiczne, meteorologiczne, a także gospodarcze i społeczne.[5]

Okazjonalnie poruszano również tematykę żeglarską,  głównie w kontekście budowy jachtów morskich w polskich stoczniach, co było dużym wyzwaniem nie tylko technologicznym, ale również gospodarczym w tamtych latach.[6]

W roku 1938 opublikowano kilka tekstów poświęconych problematyce zbrojeń światowych na morzu, a najważniejszym materiałem z tej dziedziny był niewątpliwie tekst poświęcony marynarce wojennej Wielkiej Brytanii.[7]

 

Morskie Wiadomości Techniczne, nr 6 (10), listopad – grudzień 1938: okładka czasopisma wydanego jako dwumiesięcznik.

 

Morskie Wiadomości Techniczne były wydawane również w 1939 roku, jednak fragmentaryczność zbiorów bibliotecznych nie pozwala na dokładniejszą analizę tego okresu. Wydano numer kwartalny styczniowo-lutowo-marcowy, a następnie jeszcze jeden, w drugim kwartale tegoż roku. Zachował się numer 2(12) sygnowany „kwiecień – czerwiec 1939” i jest to prawdopodobnie ostatnie wydanie pisma zważywszy jego dwumiesięczny lub nawet kwartalny cykl wydawniczy.[8] Numer ten zawierał 22 strony plus 4 strony wklejki poświęconej sprawom organizacyjnym, a redakcja informowała, że począwszy od tego roku, cena egzemplarzowa uległa obniżeniu do 1,50 zł.

Obniżka cen prenumeraty i ceny egzemplarzowej wskazuje na kłopoty tytułu z zasięgiem pisma, który nie był wielki, bo ograniczony tylko do wybrzeża. Zwiększeniu zasięgu nie sprzyjała również hermetyczność pisma i jego wąska specjalizacja.

 

Morskie Wiadomości Techniczne, nr 2 (12), kwiecień – czerwiec 1939: okładka ostatniego znanego numeru, wydanego jako kwartalnik.

 

Tytuł odegrał znaczącą rolę w integracji inżynierów i techników przemysłu pracującego na rzecz morza, skupiał większość specjalistów działających w tym obszarze. Po rozszerzeniu formuły stał się pierwszym czasopismem okresu II RP w zakresie spraw morskich widzianych z perspektywy technicznej.

Wniósł wiele do prezentacji najważniejszych zagadnień technicznych, wziął także na siebie ciężar promowania tych kwestii wobec władz. Stanowił istotne narzędzie wykorzystywane do lobbowania środowiska na rzecz upowszechnienia wiedzy o sprawach morza.

 

Ewolucja tytułu i podtytułów

  • 1936: Wiadomości Stowarzyszenia Techników Okrętowych Polskich – czasopismo poświęcone sprawom okrętownictwa, żeglugi i techniki portowej
  • 1938: Morskie Wiadomości Techniczne – organ Stowarzyszenia Techników Okrętowych Polskich, czasopismo poświęcone sprawom okrętownictwa, żeglugi i techniki portowej

Marek Słodownik

[1] [ba] „Od Zarządu”. Wiadomości Stowarzyszenia Techników Okrętowych Polskich; nr 1/1936, s. 1.

[2] Niemiec, G[ustaw]. „Szybki rozwój przemysłu okrętowego całego świata”. Wiadomości Stowarzyszenia Techników Okrętowych Polskich; nr 1/1936, s. 7;
Rummel, Julian. „Żegluga morska a przemysł budowy okrętów”. Wiadomości Stowarzyszenia Techników Okrętowych Polskich; nr 4/1937, s. 2-5;
Migurski, Adrjan. „Jaka stocznia potrzebna Polsce?”. Morskie Wiadomości Techniczne; nr 5/1938, s. 3-5,
Tubielewicz, Witold. „Magazyny portowe w Gdyni, ich konstrukcje i przeznaczenie”. Morskie Wiadomości Techniczne; nr 4/1938, s. 1-11;
Société de Construction des Batignolles. „Prace konstrukcyjne przy budowie portu gdyńskiego (tłumaczenie z francuskiego)”. Morskie Wiadomości Techniczne; nr 4/1938, s. 12-17.

[3] K. S. [Konstanty Siemaszko?] „Elektrotechnika a budownictwo okrętowe”, Wiadomości Stowarzyszenia Techników Okrętowych Polskich; nr 3/1937, s. 11-12.

[4] Wenda, Tadeusz. „Rzut oka na warunki powstawania portu w Gdyni”. Morskie Wiadomości Techniczne; nr 2-3/1938, s. 2-10.

[5] Adamski, Z[ygmunt]. „Port rybacki w Wielkiej Wsi”. Morskie Wiadomości Techniczne; nr 2-3/1938, s. 21-36.

[6] M. K. „Siedem turystycznych jachtów pełnomorskich zbudowanych w kraju”. Morskie Wiadomości Techniczne; nr 2-3/1938, s. 39.

[7] Steinheil, Jerzy. „Ewolucja okrętów liniowych a nowy angielski program morski”. Morskie Wiadomości Techniczne; nr 4/1938, s. 29-33.

[8] Niektóre źródła podają ogólnie „tytuł wychodził również w 1939 r.” (Machaliński, Zbigniew. Czasopiśmiennictwo morskie II Rze­czy­pos­po­li­tej. Gdańsk : Wyd. Morskie, 1969; s. 229).

 

Stulecie Polskiej Prasy Morskiej to akcja mająca na celu uczczenie 100. rocznicy wydania pierwszego polskiego czasopisma morskiego w 1919 roku. Jej celem jest przybliżenie zagadnień związanych z czasopiśmiennictwem morskim w odrodzonej Polsce i pokazanie współczesnemu czytelnikowi wybranych tytułów prasowych o tematyce morskiej i żeglarskiej. Pomysłodawcą akcji jest red. Marek Słodownik.

 

Organizator: wodnapolska.pl

Oficjalny Partner: Henri Lloyd Polska

Współorganizatorzy: Żeglarski.info, Tawerna Skipperów, Sailbook.pl, Zeszyty Żeglarskie, Żeglujmy Razem, Periplus.pl, Polskie Szlaki Wodne, Marynistyka, Portal Żeglarski, Dobre Wiatry, Magazyn Wodniaków Port21.pl, Mesa Kaprów Polskich, Komisja Turystyki Żeglarskiej ZG PTTK, Komisja Kultury, Historii i Odznaczeń PZŻ, Liga Morska i Rzeczna.

 

► Żeglujmy Razem – powrót na Stronę Główną