Wojciech Jacobson: Peter i Sabine – pół wieku przyjaźni.

Do karaibskiej wyspy Saint Lucia „Maria” dopłynęła 12 lutego 1974 roku i tam – na 10 dni – stanęliśmy na redzie portu Castries.

Luty 1974: Maria na redzie portu Castries, Saint Lucia
fot. Peter Rosenbauer

Niektóre kluby europejskie zostawiały na przystani w Castries swoje jachty na kilka turnusów, wymieniając załogi samolotami. Koło Marii stał duży katamaran Bummler X oczekujący właśnie przylotu żeglarzy. Tą pływającą „werandą”, a właściwie luksusowym salonem z czterema kabinami, opiekował się sympatyczny student architektury Peter Rosenbauer.

Strona z „Księgi Gości s/y Maria”, na której w lutym 1974 r. wpisał się Peter Rosenbauer
arch. Wojciech Jacobson

Luty 1974, Castries, Saint Lucia: Peter Rosenbauer na Bummer X
arch. Peter Rosenbauer

Peter był częstym gościem na Marii.

Luty 1974, Castries, Saint Lucia: (od lewej) Peter Rosenbauer, Wojciech Jacobson, Andrzej Marczak
fot. Ludomir Mączka

Zaprzyjaźniliśmy się wtedy i kontakt przetrwał wiele lat. Żonę Petera, Sabinę, poznaliśmy później, kiedy oboje odwiedzili nas w Szczecinie w 1987 roku. Zaprzyjaźniły się z moją córką Magdą i nasza rodzinna przyjaźń trwa do dziś.

Odwiedzamy Marię w szczecińskim Camping Marina PTTK
fot. Peter Rosenbauer

Peter i Sabine mieszkają w Monachium. Kilka razy przyjeżdżali do Szczecina, by szukać budynków, które projektował przed II wojną ojciec Petera, Gregor Rosenbauer, też architekt, wieloletni (od 1923 do 1934) dyrektor i kierownik pracowni architektury w Kunstgewerbeschule Stettin – Szczecińskiej Szkoły Rzemiosła Artystycznego.

Gregor Rosenbauer (1890-1966)
źródło: Architektura w Szczecinie

Jego Olejarnię (Stettiner Oelwerke) zburzono w roku 2015, ale odrestaurowana została Ptasia Fontanna w Ogrodzie Różanym, którą zaprojektował wspólnie z rzeźbiarzem Kurtem Schwerdtfegerem i budynek Centrum Biznesu w Koszalinie, dawny Pommersche Bank. Jeszcze kilka budynków przez niego projektowanych pełni w Szczecinie funkcje użyteczne.

Gregor Rosenbauer: budynek olejarni (Stettiner Oelwerke) z roku 1937, zburzony około roku 2015
źródło: Architektura w Szczecinie

Szczecin: Ptasia Fontanna w Ogrodzie Różanym
Kurt Schwerdtfeger – rzeźba, Gregor Rosenbauer – projekt (1935)
źródło: Wiki

Koszalin – Centrum Biznesu, dawny Pommersche Bank
projekt: Gregor Rosenbauer (1936-1937)
źródło: Architektura w Szczecinie

W roku 2023 Peter i Sabine pojawili się na moje 94. urodziny z prezentem, który mnie zaskoczył i sprawił ogromną radość.

Dostałem od nich książkę-album, mającą 20 stron – plus okładki – na których są pocztówki i listy moje, oraz jeden list Magdy, wysyłane do nich przez 50 lat naszej znajomości! Widać w tym rękę i redakcję Sabiny, która jest dziennikarką. Album wydany został w jednym egzemplarzu, ale dziś, przy dostępnej nam technice, nie ma to żadnego znaczenia: mamy praktycznie dowolną liczbę kopii elektronicznych, które możemy rozsyłać naszym przyjaciołom i znajomym. Tytuł książki to Years of FriendShip – „Lata przyjaźni”, z nieprzetłumaczalną grą słów, nawiązującą do naszego morskiego poznania.

Years of FriendShip – strona tytułowa
Książka ma wymiar 21 x 27,5 cm; okładki są twarde
arch. Wojciech Jacobson

Wysyłałem kartki z rejsu Polonezem do USA (kpt. Krzysztof Baranowski) w roku 1976 z okazji 200-lecia Stanów Zjednoczonych i z Operacji Żagiel 1982, gdy płynąłem jako II oficer Pogorii z kpt. Andrzejem Marczakiem^[1]
strony książki są dość grube, ze sztywnego papieru
arch. Wojciech Jacobson

Później były widokówki z kolejnych etapów rejsu przez Przejście Północno-Zachodnie na Vagabond’eux i…
arch. Wojciech Jacobson

… z kanadyjskiej Class Afloat, najpierw na Pogorii, później na Concordii
arch. Wojciech Jacobson

Peter z kolei dokumentował wspólne zwiedzanie Szczecina
arch. Wojciech Jacobson

Wewnętrzna strona tylnej okładki zawiera dedykację, a na zewnątrz znajduje się powiększona fotografia napisu na oparciu krzesła w szczecińskiej Camping Marinie, gdzie wszystkie krzesła oznaczone są nazwiskami kapitanów, którzy tam gościli
arch. Wojciech Jacobson

W kwietniu tego (2024) roku Peter przyjechał do Szczecina na otwarcie zorganizowanej przez szczeciński oddział Muzeum Narodowego wystawy pt. Else Mögelin – Bauhaus i duchowość na Pomorzu^[2]. Else była jedną z najbardziej liczących się artystek związanych z międzywojennym Szczecinem i prowadziła pracownię tkaniny w szkole prowadzonej przez Gregora Rosenbauera.

Peter zjawił się u nas 12 kwietnia z książką Szymona Piotra Kubiaka pt. Macierz. Szczecińskie Muzea i sztuka dla Nowego Pomorzanina 1910-1945^[3], uznaną za muzealna książkę roku 2023.

Przyniósł dwa egzemplarze: jeden swój, drugi dla mnie. Do książki był dołączony, zaraz przy pierwszej stronie, kartonowy karnet złożony w połowie. Na okładce była fotografia płyty z Bulwaru Piastowskiego przedstawiającej wyprawę Janusza Kurbiela na Vagabond’eux z twarzami Ludka i moją. Rewers zajmowały różne obiekty historyczne Szczecina. Clou było w środku, po otwarciu kartonika: serce i poruszająca – tym bardziej że niespodziewana – dedykacja od Petera.

Awers, wnętrze (ze wzruszającą dedykacją) i rewers karnetu dołączonego przez Petera do książki Macierz, którą mi ofiarował
(wymiary karnetu: 15,5 x 24,5 cm)
arch. Wojciech Jacobson

Dzieciaki z kanadyjskiej Class Afloat porównywały mnie z dziadkiem, Peter – z ojcem. Też niespodzianka, bo przecież moje podejście było czysto koleżeńskie.

Dziękuję, Peter. Dziękuję, Sabine.

Mam nadzieję, że Wasz obecny pobyt w Szczecinie podczas sierpniowych uroczystości finałów The Tall Ships’ Races 2024^[4] będzie równie udany, jak wszystkie poprzednie.

Wojciech Jacobson
3 sierpnia 2024
Dobór ilustracji, podpisy i przypisy: Kazimierz Robak

[1] Czytaj o tym: ► Kazimierz Robak „Piraci na Pogorii”.

[2] Muzeum Narodowe w Szczecinie. Wystawa czasowa: „Else Mögelin. Bauhaus i duchowość na Pomorzu”. Kurator: dr Szymon Piotr Kubiak. Ekspozycja od 11 kwietnia do 7 lipca 2024 r.
„Else Mögelin (1887-1982) była jedną z najważniejszych artystek związanych z międzywojennym Szczecinem. Jako absolwentka słynnego już wówczas Bauhausu przeniosła na Pomorze innowacyjne metody twórcze i dydaktyczne. W latach 1927-1942 prowadziła pracownię tkaniny w szczecińskiej Miejskiej Szkole Rzemiosła i Przemysłu Artystycznego, przemianowanej w 1930 roku na Praktyczną Szkołę Pracy Projektowej. Uczelnia ta ściśle współpracowała z Muzeum Miejskim pod zarządem Waltera Riezlera, który wielokrotnie prezentował dokonania wykładowców i uczniów, propagując nowoczesne kierunki w sztuce. Obecna wystawa gromadzi znów w tym samym gmachu – choć po raz pierwszy dla szerokiej polskiej publiczności – dzieła Mögelin i jej kręgu. Od młodzieńczych eksperymentów abstrakcji po ludowe stylizacje dojrzałych lub późnych lat: tkactwo, malarstwo i grafika odzwierciedlają stałą fascynację naturą oraz potrzebę rozwoju duchowego w zmieniającym się pejzażu i sytuacji politycznej.
Na wystawie zgromadzono ponad 100 obiektów reprezentujących różne media i techniki, pochodzących z kolekcji instytucjonalnych i prywatnych. Niemal wszystkie dzieła pokazywane są po raz pierwszy w Polsce, część z nich ma swoją międzynarodową premierę. Twórczość Mögelin ukazana została w kontekście prac m.in. Friedricha Bernhardta, Theodora Boglera, Egona Engeliena, Ottona Lindiga, Kurta Schwerdtfegera, Lotte Usadel, Wilhelma Wagenfelda i Vincenta Webera.” [►opis wystawy]

[3] Kubiak, Szymon Piotr. Macierz : szczecińskie muzea i sztuka dla nowego Pomorzanina 1910-1945. Szczecin : Muzeum Narodowe w Szczecinie / Akademia Sztuki w Szczecinie, 2023. ISBN: 9788367578134 / 9788367814010.

[4] The Tall Ships’ Races 2024 odbyły się na bałtyckiej trasie Kłajpeda – Helsinki – Tallinn – Turku – Mariehamn – Szczecin w dniach 27 czerwca – 5 sierpnia 2024 [► Mapa, Sail On Board]. Gospodarzami były cztery państwa: Litwa, Finlandia, Estonia i Polska. Trzy etapy regatowe przedzielały etapy towarzyskie (Cruise-in-Company): z Helsinek do Tallinna i z Turku do Mariehamn. W Szczecinie, który w dniach 2-5 sierpnia stał się światową stolicą żeglarstwa, spotkało się ok. 65 żaglowców i jachtów, na których przypłynęło ponad półtora tysiąca żeglarzy z całego świata. Władze miasta Szczecin szacują, że przez cztery dni żeglarskiego święta finał zlotu żaglowców obejrzało ok. 1,3 miliona osób [►Panorama 360º].
„W trzecim etapie regat The Tall Ships Races 2024 z Mariehamn do Szczecina we wszystkich klasach – od dużych żaglowców (klasa A) po jachty ze spinakerami (klasa D) – zwyciężyły jednostki noszące biało-czerwone bandery: klasa A – STS Fryderyk Chopin (kpt. Bartłomiej Skwara); klasa B – Generał Zaruski (kpt. Jerzy Jaszczuk); klasa C – Belfer (kpt. Jakub Grubba); klasa D –– Dar Szczecina (kpt. Wojciech Maleika). Najważniejsze wyróżnienie regat – STI Friendship Trophy – zdobył Fryderyk Chopin”. [►Krzysztof Romański / Żaglowce.info]

O życiu i przygodach Wojciecha Jacobsona, w tym o jego wspólnej żegludze z Ludomirem Mączką, przeczytacie w antologii opowiadań i reportaży:Wojciech Jacobson: Od równika do bieguna, czyli „Marią” do Hawru… i dalej,
Estimark, 2022.