(w Kalendarzu Robaka)
JESIEŃ
► Trzy – co najmniej – utrwalone w języku polskim rodzaje związków frazeologicznych odwołują się do jesieni.
Jest na przykład „jesień w tytułach literackich”.
Tu – moim zdaniem – pierwsze miejsce zajmuje dzieło holenderskiego mediewisty Johana Huizingi Jesień średniowiecza. Oryginał został wydany w roku 1919, przekład polski (Tadeusza Brzostowskiego) ukazał się dopiero w roku 1961, ale od tego czasu wywarł wpływ na kilka kolejnych pokoleń Polaków. Nawet swego czasu, w pewnych kręgach, poważnym towarzyskim obciachem była nieznajomość tej średniowiecznej panoramy dziejów.
Jak dziś przedstawia się sprawa znajomości dzieła Huizingi – nie mnie wyrokować, ale jednego jestem pewien: tytuł zarówno zapadł w świadomość masową, jak i wzbogacił ekspresyjną warstwę polszczyzny.
Stało się to za sprawą geniuszu tłumaczki, Elżbiety Gałązki-Salamon, która – pracując nad dialogami filmu Pulp Fiction (1994) Quentina Tarantino – kwestię „I’m gonna get medieval on yo’ ass!” podała jako: „Zrobię ci z dupy jesień średniowiecza!”
► Czytaj dalej…
LISTOPAD
… Listopad to dla Polski niebezpieczna pora…
GUSTAW:
Ach! najpiękniejsze święto, bo święto pamiątek,
Za cóż zniosłeś dotychczas obchodzone Dziady?
KSIĄDZ:
Ta uroczystość ciągnie z pogaństwa początek;
Kościół mnie rozkazuje i nadaje władzę
Oświecać lud, wytępiać reszty zabobonu.
GUSTAW (pokazując na ziemię):
Jednak proszą przeze mnie, i ja szczerze radzę,
Przywróć nam Dziady.
Tam, u Wszechmocnego tronu,
Kędy nasz żywot ścisłe odważają szale,
Tam większym jest ciężarem łza jednego sługi,
Którą szczerze wyleje nad tobą u zagonu,
Niż kłamliwe po drukach rozgłaszane żale,
Płatny orszak i kirem powleczone cugi.
► Czytaj dalej…
